Devletler hâkimiyet alanı olarak belirledikleri sınırlar üzerinde dalgalandırdıkları bayrak ve iktisadi bağımsızlık sembolü olan paralarını basmışlardır. 1840 yılında İngiltere Posta İdaresi, hizmetlerindeki ücret sorununu çözmek için iki puldan oluşan Victoria serisini çıkarttı. Bunun sonucunda ülkelerin egemenlik sembolleri arasına yeni bir olgu olarak posta pulları katılmış oldu.
1862 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nda basılan ilk posta pulları serisi "Tuğralı Pullar" adıyla tarihe geçti. Bütün ülkelerde pullarda öncelikli olarak çeşitli imparatorluk ve devlet armaları yer aldı. Süreç içerisinde askeri, siyasi, iktisadi ve sosyal konular kullanılmaya başlandı. Osmanlı pullarında 1898 Teselya Serisi, Meşrutiyet İlanı, Sultan V. Mehmet Reşat'ın Makedonya Seyahati, Birinci Dünya Savaşı'nda birinci hedef olan cennet parçası İstanbul ve Sultan Reşat temalı Londra Serisi, Kapitülasyonların Kaldırılması serileri ile vatan savunması temelinde seriler çıkartıldı. Son olarak İmparatorluğun işgaline yol açan olayın adına Mondros Mütareke Serisinin emisyonu yapıldı.
*Tuğralı pul
*14 Ocak 1914 - Londra Baskısı İstanbul Manzaralı Posta Pulları Serisi
Ankara Hükümeti Posta İdaresi tarafından 30 Kasım 1920 tarihinde "Ankara 3 Guruş" sürşarjı, Osmanlı Posta İdaresi Londra Serisinin 2 para ve 4 para değerindeki pulları ile Viyana serisinin 2 kuruşluk pulu üzerine uygulandı.
Ankara Hükümeti Posta İdaresi tarafından çıkartılan bu seri, Cumhuriyet programı ile tarih sahnesine çıkan devletin filatelideki müjdesini veren ilk seri olma özelliğini taşımaktadır.
17 Mart 1920. Doğan ve Ruhi Beyler komutasındaki Kuvayı Milliye Birlikleri Adana'nın Feke kazasına girerek Fransız ordusunun işgaline son verdiler. İlk iş olarak Osmanlı, Fransız "Cilicie" ve İngiliz "E.E.F" sürşarjlı pullar üzerine "Feke Kuvayı Milliyesi Doğan ve Ruhi Beyler" kaşeli Kurtuluş Savaşı'nın ilk geçici pullarını hazırlayarak kullanıma sundular.
Ankara Hükümeti döneminde 1 Aralık 1922 tarihinde Adana Serisi, Ocak 1922 tarihinde Cenova Serisi ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Serisi basılmıştır.
Lozan Sulh Antlaşması Hatıra Serisi
Yeni kurulan milli devletin “tapusu olan” Lozan Antlaşması için çıkartılan hatıra serisinde ise Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Ay Yıldız vurgulanmıştır.
1 Ocak 1924 tarihinde Mahmut Bey'in resimlediği Lozan Sulh Antlaşması Hatıra Serisinin, 25.000 tirajlı emisyonu yapılmıştır. Ancak pulların baskı kalitesi sert eleştirilere neden olmuş, bu nedenle pullar satıştan çekilerek imha edilmiştir.
Cenova Posta Serisi
Bu dönemde İstanbul'un işgali üzerine, Ocak 1922 tarihinde Cenova Baskısı Posta Pulları Serisinde yer alan 50 kuruş değerli “Devleti Osmaniye Postaları” yazılı pul kullanımdan kaldırıldı. Onun yerine yine 50 kuruş değerli “Türkiye Postaları” yazılı pul bastırıldı. Ankara ismi bu serinin 200 kuruşluk valörü üzerinde ilk defa kullanılırken, 5 kuruşluk pul üzerinde ortada süngülü nöbetçi figürünün iki yanında Milli Şairimiz Mehmet Akif Ersoy’un İstiklal Marşı'ndan:
“hakkıdır hakka tapan milletimin istiklal” ve “hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyet”
mısraları yer almaktadır.
Bu serinin pulları üzerinde Cumhuriyet Devriminin temel sembollerini görmekteyiz. Atatürk döneminde posta pullarının görsel ve baskı kalitesinin yükseltilmesi esas alındı. Posta idaresi tarafından daha sonraki seriler İngiltere’de Thomas de la Rue & Co. Ltd. ve İsviçre'nin ünlü Courvoisier matbaalarında bastırıldı.
Balkan ülkelerinin kardeşliği temelinde kurulan "Balkan Antantı" Serileri, Dünyanın kadın temalı ilk serisi olan "1935 Kadınlar Kongresi" Serisi, 1936 Montrö Antlaşması “Boğazlar Serisi”, “İzmir İktisat Kongresi, İzmir Sergisi ve Enternasyonal Fuarı” Serileri, “Sivas Demiryolu Hattının Açılışı” anısına basılan seri, “Türk Tarih Kongresi” ve “Harf İnkılabı” Serileri, Atatürk döneminde basılan pullar arasında yerini aldı.
1938-1960 yılları arasında ülkemizin siyasi, iktisadi, sosyal ve kültürel alanlarda gösterdiği değişimler, posta serilerinde yankısını buldu.
Atatürk, Fatih, Kanuni Sultan Süleyman, İnönü, Namık Kemal, Mithatpaşa, Barbaros Hayrettin, Mehmet Akif Ersoy, Abdülhak Hamit Tarhan, Şinasi, Farabi, Mimar Sinan gibi Osmanlı ve Cumhuriyet devriminin önderleri, siyasi, sosyal ve kültürel isimleri başta olmak üzere tarihi değerlerimiz, yıl dönümleri ve etkinlikler büyük bir ciddiyetle ele alındı.
1939-1950 Yılları Arasındaki Emisyonlarda Önemli Tespitler
15 Temmuz 1939 – A.B.D. İstiklalinin 150. Yıldönümü Hatıra Serisi
Altı puldan oluşan bu seride yer alan başlık yazısında yer alan yıldönümü tarihi hatalıdır. 150.yıl geriye dönüldüğü zaman Fransız İhtilalinin tarihine ulaşılmaktadır. Amerika Birleşik Devletlerinin kuruluşu 4 Temmuz 1776 tarihidir. Bu iki tarih arasında 13 yıllık bir hata söz konusudur.
Atatürk’ün Ölümünün 1. Yıldönümü Hatıra Bloku
Blok üzerinde doğum tarihi 1880 olarak yer almaktadır. Cumhuriyetin ilk yıllarında Atatürk’ün doğum yılı bu şeklilde görülmektedir. Ancak 21 Haziran 1934 tarihinde soyadı kanunun yürülüğe girmesi üzerine Ankara Nüfus Müdürlüğünce düzenlenen T.C.Nüfus Hüviyet Cüzdanında Atatürk’ün doğum yılı 1881 olarak resmen kabul edilmiştir. Bütün bunlara rağmen Ata Bloğunda yer alan 1880 tarihi bu konudaki ciddiyetsizliği göstermektedir.
Blok + nüfus cüzdanı...
3 Ocak 1940 – Namık Kemal’in Ölümünün Ellinci Yıldönümü Hatıra Serisi
Büyük Vatan Şairimiz Namık Kemal 1840-1888 tarihleri arasından yaşamıştır. Bu tarihler hatıra serisi üzerinde de yer almaktadır. Pulun emisyon tarihi ise Namık Kemal’in 52. Ölüm yıldönümüne denk gelmektedir. Ayrıca ölüm tarihi 2 Aralık olduğu halde pullar 3 Ocak tarihinde emisyona sürülmüştür. Aynı döneme denk gelen tarihlerdeki bu hatalar aynı sorumsuzluğun devam ettiğini göstermektedir.
Cumhuriyetimizin 25. Yıldönümü Hatıra Serisinde Karşı Devrimin İzleri
29 Ekim 1948 tarihinde Cumhuriyetimizin 25. yıldönümü nedeniyle Courvoisier Matbaasında fotogravür tekniği ile basılan hatıra pulları, koleksiyoncuların büyük beğenisini kazandı. Tema olarak Cumhuriyet Devrimi ve Kurtuluş Savaşımızın “en güzel anlatımı” olan Zafer Anıtı kullanıldı. Anıt, aynı zamanda gelecek kuşaklara askeri, siyasi ve kültürel bağımsızlığımıza göz dikenlere karşı daima hazır olma vasiyeti niteliğini taşıyordu.
O dönemde ülkemizde esen “Atlantik Rüzgârı” nedeniyle posta idaresinde çöreklenmiş karşı devrimciler Zafer Anıtında yer alan elde silah gözetleme yapan ve siperdekilere hazır ol komutu veren Mehmetçiği görselden sinsice çıkarttılar. Bu karşı devrimin filateliye ilk somut yansıması olarak tarihe geçti.
Kore Savaşı ve Atlantik Paktı Serileri yıllarca emisyonlarda yer aldı.
1952 yılında “Kore Savaşları” konulu pul emisyona sürüldü. Kore Savaşı neticesinde Kuzey Atlantik Paktı (NATO)’ya alınan ülkemizin Posta İdaresi, 1954 yılından 1972 yılına kadar NATO Yıldönümleri serilerini emisyona sürdü.
1974 yılında gerçekleşen Kıbrıs Barış Harekatı sonrasında artık bir daha NATO konulu pullar emisyonda yer almadı.
Resmi Pullar
Osmanlı imparatorluğu döneminden başlayarak yapılan resmi posta gönderileri, pul kullanılmadan yapılmaktaydı.
*Konya Akşehir ve Yozgat Devlet Kurumları tarafından pul kullanılmadan yapılan bir posta materyali örneği.
Resmi pullar esas olarak kamu kurumları arasındaki posta işlemlerinde kullanılmak üzere hazırlanmıştır.
1 Temmuz 1947 tarihinde ilk resmi pul serisi çıkartıldı. Tema olarak ay yıldız ve kültürel değerlerimizden seçme motif ve desenler kullanıldı.
14 Mayıs 1950-27 Mayıs 1960 Demokrat Parti Dönemi
Cumhuriyet Devriminin ve Kurtuluş Savaşımızın Önderlerinden 2.Cumhurbaşkanımız İsmet İnönü’nün yüzü kapatılıyor.
1 Mart 1948 Londra baskısı İnönü pulları ile sürşarjlanarak hazırlanan 1951-1957 yılları arasındaki Resmi Serilerde, filateli tarihimizde ilk defa bir milli önder ve kahraman olan İsmet İnönü'nün yüzü, sürşarjla karalanarak ve sıvanarak aşağılanması amaçlandı.
Filatelide sürşarjlar pullarda ihtiyaç duyulan valörleri karşılamak amacıyla kullanılmıştır.
Ancak yapılan bu sürşarjla amaç dışında bir yol izlenmiştir.
Yapılan bu işlemler Posta İdaresindeki bir grup tarafından bilinçli olarak provokasyon niteliğinde, toplumun siyasi kamplara bölünmesi amacıyla tasarlanarak yapılmıştır. Bu çizgi toplumu parçalayarak kamplara bölen yolun filatelideki ilk yansıması olmuştur.
Posta İdaresi bu uygulamadan sonra, 2000’li yıllara kadar bir daha kesinlikle herhangi bir devlet adamının portresini resmi pullarda kullanmamıştır.
2000-2025 Yılları arasında Posta İdaresi içerisindeki Karanlık Odaklar
2004-2005 resmi posta pullarında Meşrutiyet ve Cumhuriyet döneminin kamu iktisat ve eğitim kurumlarının birikimini vurgulayan görkemli binalar karikatürize edilerek aşağılandı.
Her biri ülkenin ve dünya mimarlık tarihinin seçkin örnekleri olan yapıları değersizleştirilerek içeriği örtülmek istendi.
“Atatürk Görselleri Resmi Serilerde Kullanılıyor”
Posta İdaresi, 2006-2014 yılları arasında çıkarttığı altı resmi emisyonun pullarında Atatürk portresini kullandı. Atlantik kaynaklı vatan ve cumhuriyet düşmanlarının ideolojik çizgisine uygun olarak; Atatürk resmi devlet kurumlarının sınırlarına hapsedilerek milletle bağı koparılmak istendi. 2016 karşı devrimci ayaklanmasından sonra, sadece 2018 ve 2023 yıllarında Atatürk teması kullanıldı. Ağırlıklı olarak Türk el sanatları ve desenlerine yeniden dönüş başladı.
“2005-2008 yılları arasında “İllerimiz” konulu posta serileri”
Osmanlı İmparatorluğu'nun ve Cumhuriyetimizin birliğini, temel yapısını oluşturan tarihi bilge kahraman şehirlerin, simgesel değerlerini yok eden karmaşık ve anlaşılmayan grafik çalışmalarla hazırlandı.
Oysa 1958-60 yıllarında çıkartılan Memleket serisinin öğretici ve fotoğraf tarihimize ışık tutan karelerinin yer aldığı pullar bugün dahi bütün dünyada ilgi ve takdirle karşılanmaktadır.
“Atatürk ve Devrimler Değersizleştiriliyor”
2006 yılında Atatürk'ün doğumunun 125. yıldönümü için bastırılan pullarda ise Atatürk'ün mücadele ve yaşamından çok önemli görseller içeren fotoğraflar, yapılan eklemeler ve karmaşık renklendirmeler ile konu aşağılanarak anlamsızlaştırılmıştır.
Yapılan albümde yer alan bantlar kopmakta, gayri ciddi bir durum ortaya çıkmaktadır.
2016 yılından sonra milli tarihimiz ve değerlerimiz konusunda duyarlı bir çizgi izlendiğini görmekteyiz. Milli mücadelenin 100. yıl kutlamaları için hazırlanan albüm ve içinde yer alan seriler her türlü övgünün üzerindedir. Ancak, son dönemde çıkartılan serilerde bilerek ya da bilmeyerek emisyona sürülen pullar kaygı vericidir.
“Türkiye Cumhuriyeti’nin Yüzüncü Yılı” Serisi
29 Ekim 2023 tarihinde “Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yıldönümü” için emisyona sürülen anma bloğunda yer alan Türkiye Büyük Millet Meclisi görseli bir fesat ve korku şatosu haline dönüştürülmüştür. Milli hakimiyetin, milli devletin ve Cumhuriyetimizin Gazi Meclisi aşağılanmış ve değersizleştirilmiştir. Osmanlı bayraklarında ay yıldızın devlet sembolü olarak kullanılmasına Sultan III. Mustafa döneminde başlanmıştır.
1844 yılında Tanzimat reformunun bir uygulaması sonucunda düzenleme yapılarak, resmi Osmanlı Bayrağı olarak Kabul edildi. Bayrak, Türkiye Cumhuriyeti’nin sembolü olarak da kullanılmaya devam edildi.
Ancak, 1936 yılında bayrağın geometrik özellikleri düzenlenerek Türk Bayrağı Kanunu ile yasal olarak standart tek tip kullanılması kanunlaşarak yürürlüğe girdi. Osmanlı Bayrağında ay ve yıldız iç içe bulunurken, Cumhuriyet döneminde yıldız ayın dışında yer aldı.
Blokta Cumhurbaşkanlığı forsu ayın içerisinde yıldız vurgusu ile kullanıldığını görmekteyiz. Bu şekilde grafiker, Osmanlı dönemine olan özlemini bireysel olarak net bir şekilde ortaya koymuştur. Ayrıca “Türkiye Cumhuriyeti’nin Yüzüncü Yılı” olarak emisyonu yapılan seri “Türkiye Yüzyılı” adı altında tartışmaya açık bir şekilde kullanılmıştır. Devlet ve Cumhurbaşkanlığı forslarının ayrı ayrı vurgularla kullanılması bir devlet geleneğidir.
“Gaziler Günü” Anma Serisi
2024 Gaziler Günü anma pulunda Atatürk ve İstiklal Madalyası ve bayrak tema olarak seçilmiştir. İstiklal Madalyası heykeltıraş, ressam, para, pul ve madalya modelcisi Mesrur İzzet Bey tarafından tasarlanmıştır. Madalyanın numune tasarımı yuvarlak olarak hazırlanmıştır (28 mm). Ancak 22 Ağustos 1923 tarihinde tasarım oval olarak değiştirilerek Mesrur imzası ile son şeklini almıştır.
(40 x 35 mm).
Hazırlanan pulda İstiklal Madalyası için kabul görmeyen numune madalyonu yer almaktadır. Atatürk’ün göğsüne numune tasarımı konulurken, on binlerce gazinin göğsüne takılan İstiklal Madalyası layık görülmemiştir.
“Atatürk ve Cumhuriyet” Resmi Serisi
2025 yılında Atatürk portrelerinin resmi pullarda yeniden kullanımı bir geri dönüştür.
Son olarak 5 Ocak 2025 tarihinde emisyona sunulan “Atatürk ve Cumhuriyet-3” konulu tek pullu resmi seride Atatürk'ün görseliyle oynanmış ve tasarımcı haddini aşmıştır.
O, emperyalizme karşı milli mücadelemizi zafere ulaştırmıştır. Sevr haritasını yırtarak üzerinde yaşadığımız toprakları bizlere armağan ve emanet etmiştir. O, bağımsızlığına düşkün milletler için ölümsüz bir ışık olmuştur.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün devlet arşivleri ve albümlerinde O’nun halka bağlılık millete sadakat, vatana hizmet ruhunu yansıtan binlerce sıra dışı görseli vardır. O’nun temel karakterlerini ayaklar altına alan, basitleştiren, aşağılayan, değersizleştiren çalışmalarının tümünü reddediyor ve kınıyoruz.
Son dönemde büyük ihtiyacımız olan milli birliğimizi zedeleyen bu ve benzeri her türlü adımı bir kışkırtıcı hareket olarak görüyor ve mahkûm ediyoruz. Posta İdaresi, bu konuda çalışmalar yapan odakları araştırarak ortaya çıkarmalı ve uzaklaştırmalıdır. Emisyona sürülen bu seriler toplatılarak imha edilmelidir. Posta İdaresinin bu konuda gerekli adımları atacağı inancını taşıyoruz.